18.10.2023
Иван Васильевич, отыз жыл деген бүтін бір өмір ғой, екі буынның толысып жеткен уақыты, ал сізде бұл бір станциядағы қызмет. Шүлбі ГЭС-і отыздан біраз асты, 35 жарымға келді. Демек, сіздер аяққа тұруды бірге өткіздіңіздер...
- Бұл жолдың қандай болғанын әңгімелеп беріңізші. Осы отыз жылға ойша көз жүгірткенде қандай сезімде боласыз, ойыңызға не кееді?
- Бұл өте қызықты әрі шытырманға толы жылдар. Мен ГЭС-тегі жұмысымның қай уақытын есіме алсам да – бұл әрқашан маңызды, қызықты, жаңашылдыққа толы, бұл қиындықтар, оларды қабылдау, ойластырылған нәрсені жүзеге асыру және қанағаттану сезімі. Солай бола тұра бұл өте жылы және кңілге жағымды естеліктер.
- Бірінші жұмыс күніңіз есіңізде ме?
- Мен станцияға релелік қорғаныс және автоматика бойынша электромонтер болып жұмысқа тұрдым. Осы уақытта ГА-6 іске қосылуға дайындалып жатты, 1994 жылы оның іске қосылуына орай станцияның құрылысы аяқталды. Қиын уақыт болды: түнде және демалыс күндері шығуға тура келді, алайда бұл қызықты уақыт болды. Мен барлық жұмыстарға қатысуға тырыстым, өйткені жабдықты білуге көмектесетін көптеген нюанстар болды. Ең алғаш тапсырған емтиханым есімде, тіпті сұрақтарына дейін әлі ұмытпағанмын.
- Сіздің тәлімгеріңіз кім болды?
– Мені электр цехының бастығы Сагайдак Василий Яковлевич жұмысқа қабылдады (кейін ол Бурей ГЭС-іне жұмыс істеуге кетті). Мені ЭТЗ-ға жолдады, ол жердің бастығы Гергерт Владимир Готлибович болды. Менің тәлімгерім релелік қорғаныс және автоматика шебері Михаил Иванович Христосенко болды (ол төмендегі суретте). Біз команда болып жұмыс істедік: шебер Михаил Иванович, Самойлов Николай және мен – электромонтерлер. Біз генераторлардың, трансформаторлардың релелік қорғанысына, сондай-ақ қосалқы жабдықтың автоматикасына қызмет көрсеттік.
- Сіздің ГЭС-тегі жұмыс туралы ойыңыз ол жерде көргеніңізбен, орындауға тиіс болған міндеттеріңізбен сәйкес келді ме?
– Менде ерекше үміт болған жоқ. Мен станцияға келгенде алдымен электротехникалық зертханада стажер болып, электр цехына кран-лифт жабдығының шебері болып кетуім керек еді. Бірақ біз бұл ұжыммен жақсы жұмыс істегеніміз сонша, бастық Владимир Готлибович ЭЦ бастығы Василий Яковлевичтен ЭТЗ-да қалуымды сұрады. Мені электротехникалық зертханада қалдырды.
- Сіздің мансаптық жолыңыз неден басталды, ішкі шешім қандай болды, сіз лауазымдық нұсқаулықтан сәл артық не істегіңіз келеді?
- Алдымен мен электромонтер, содан кейін инженер, содан кейін ЭТЗ бастығы, содан кейін электр цехының бастығы болып жұмыс істедім. Міне, мен техникалық директор лауазымына да жеттім.
Мен әрқашан не істеп жатқанымды білуге тырыстым. Мен өзімді атқарушы қызметкер деп санаймын және жалпы өмірде мен барлық істеріме өте жауапкершілікпен қараймын. Егер менің алдымда қандай да бір тапсырма болса, мен оны ең жақсы жолмен орындауға тырысамын.
- Сіз үшін ең сүйікті жұмыс орны қандай болды? Мен станциядағы жұмыстың сүйіспеншілікке толы екенін түсінемін, десек те лауазымдық баспалдақтағы «сүйікті туындыңыз»?
- Ішінен біреуін ғана бөліп айту қиын… Қай жерде істесем де, қандай лауазымда болсам да маған өте ұнайтын.
- Сіз қабылдаған ең қиын шешім?
– Менің мансабымның басында электр цехының бастығы ретінде маған адамды жұмыстан шығаруға тура келді. Бұл қиын шешім болды, өйткені мен Шүлбіде жұмыс табу қиын болатынын және оның отбасы, екі баласы бар екенін түсіндім. Бірақ сонымен бірге, егер мен оны жұмыста қалдырсам, бұл жалпы цехтың жұмысына әсер ететінін түсіндім, өйткені бұл адам өз міндеттерін орындамады және өз жұмысында бірдеңе түзетуге ұмтылмады. Болашақта цехтың жұмысы бұл дұрыс шешім екенін көрсетті, бірақ оны қабылдау қиын болды.
- Ең жарқын, ең қуанышты оқиға (естелік)?
- 2014 жылы мен электр цехінің бастығы болғанымда өте қызықты жоба болды. Станцияда АТҚ-220 қайта құру жоспарланған. Мен бұл жобаны басынан бастап іске асыруға дейін жасадым: зерттеу, жобалау, екі жылдық іске асыру. Қиын болды, бірақ қызық. Осы уақытқа дейін мен АТҚ-ға келіп, өз жұмысымның нәтижелерін көргенде - бұл жобаны басқарғаным үшін, біз жоспарлағандай жетістікке жеткеніміз үшін қуаныш және мақтаныш сезімі кернейді.
- Сіздің еңбек жолыңыз үшін, бәрі осылай болғаны үшін кімге «алғыс» айтқыңыз келеді?
- Көптеген адамдарға алғыс айтқым келеді, бірақ, өкінішке орай, бұл тізімдегілердің көбі дүниеден өтті. Бұлар Чагайдак Василий Яковлевич, Христосенко Михаил Иванович. Лопухин Анатолий Михайлович (ол Германияға кеткен Гергет Владимир Готлибовичтен кейін ЭТЗ бастығы болды). Қазір Анатолий Иванович зейнеткер, Новосибирскіде тұрады. Мен оған өмірлік тәжірибе үшін ризамын. Васильев Юрий Федорович, өозғау тобының инженері, көптеген өмірлік сабақтар, кәсіби білім берді, мен одан жұмысқа, өмірге деген көзқарасты үйрендім. Станцияда компьютерлер пайда болған кезде, ол зейнеткерлікке дейінгі жаста болды және жаңа нәрсені үйренуге үлкен құлшыныспен кірісті. Дәл сол кезде мен бәрін түсінуге және зерттеуге болатынын түсіндім, тек ынта болса болды. Оның маған әсер еткен тағы бір ерекшелігі – барлық мәселелерге терең үңілуге деген ұмтылыс. Қиын болған жерде ол әрқашан қосылып, мәселелерді шешуге көмектесті. Мен одан жұмысқа деген көзқарасты қабылдадым. Менің ойымша, қиындықтардан қорықпай, онымен бетпе-бет келудің көмегі өте зор деп санаймын.
- Иван Васильевич, сіз мансаптық жолын енді бастаған жас қызметкерлерге не тілейсіз?
- Жаңадан келген энергетиктерге мен жұмысқа қызығушылықпен қарауды, түбіне дейін «қазып», лауазымдық нұсқаулықтарыңнан сәл көп нәрсе жасауды, тапсырмаларды шешу үшін жауапкершілікті өз мойнына алуды, жаңа нәрсені ұсынуды және сынап көруден қорықпауды тілеймін. Алға!
- Иван Васильевич, сіздің шынайылығыңыз үшін, әрқашан тәжірибемен бөлісуге дайын болғаныңыз үшін рахмет. Сізге әлі де көптеген жылдар бойы энергетика саласының игілігі үшін жұмыс істеуді және көптеген қызықты жобаларды жүзеге асыруды тілейміз!